Uyarlamalar, sinemanın doğuşundan günümüze kadar gelen süreç içinde film üretiminin önemli bir bölümünde yer etmiştir. Özellikle büyük bütçeli Amerikan blockbuster filmlerinin önemli bir bölümünün uyarlama olduğunu düşünürsek konunun önemi daha iyi anlaşılacaktır. Uyarlamalarla ilgili tartışmalar Melies’in Jules Verne’den uyarladığı 1902 tarihli Aya Seyehat filminden beri güncelliğini korumaktadır. Metni bire bir uyarlama, esinlenme veya metinde çıkan bir karakterle senaryo kurgusunu oluşturma gibi farklı yöntemlerden hareketle yapılan edebiyat uyarlamalarının mantığını anlamak hem edebiyat alanının içine girmek hem de sinemanın büyüsünü keşfetmek gibi heyecanların kapısını aralar.
Zeynep Çetin Erus, Amerikan ve Türk Sinemalarında Uyarlamalar kitabında önce romandan sinemaya uyarlama yapmanın teorik tarihini inceliyor, dünyada ve Türkiye’de uyarlamanın doğuşu ve gelişimi üzerine önemli bilgiler veriyor. Sonra, Amerikan ve Türk sinemalarına genel bir bakış atarak oradan doksanlı yıllar Amerikan ve Türk uyarlamalarını tartışıyor. Kitabın son bölümü, bana göre en keyifli bölümü, Amerikan ve Türk uyarlamaları karşılaştırılıyor ve ödül alan uyarlamalar üzerinden iki ülkede gerçekleşen uyarlamaların izini sürüyor.
Bu Kitabı Neden Okumalıyız?
– Sinema-edebiyat ilişkisinin heyecanlı yolculuğuna şahit olmak ve edebiyatın sinemayı ne ölçüde etkilediğinin izlerini bulmak için.
– Amerikan Best-seller romanlarından uyarlanan filmler ile klasik eserlerden uyarlanan filmler arasındaki farklılıkları hem roman hem de filmler açısından tartışacak yetkinlikte bir bakış açısına kavuşmak için.
– Orhan Kemal, Kemal Tahir, Rıfat Ilgaz, Mehmet Eroğlu, Adalet Ağaoğlu gibi bir döneme damgasını vurmuş yazarların eserlerinden uyarlanan filmlerden haberdar olmak ve bu haberdarlıkla Türkiye edebiyatına daha yakından bakmak için yeni bir neden elde etmek için.
– Uyarlamaların senaryo kıtlığı olduğu dönemlerde piyasanın ekonomik kaygılarla başvurduğu bir yöntem mi, yoksa edebiyatın gücünü sinemaya farklı araçlarla yansıtmak için girişilen bir uğraşı mı olduğunu tartışmak için.
Amerikan ve Türk Sinemalarında Uyarlamalar
Yazar: Zeynep Çetin Erus
Basım Yılı: Aralık 2005
Yayınevi: Es Yayınları
Sayfa sayısı: 216
Matematik öğretmenliği mezunu. Marmara Üniversitesi’nde sinema yüksek lisansı yaptı. Aynı üniversitede doktora eğitimine devam etmekte. Aylık sinema dergisi Rabarba Şenlik’in editörlüğünü yaptı. Sinema Kafası’nda başladığı sinema yazarlığını Cineritüel’de sürdürüyor. Mail: fatih_degirmen@hotmail.com
