- Hiç uyanmadan bir ömür geçirenler diyarında, uyanmaya çalışan nitelikli azınlığın peşindeki azınlık yeni bir evren yaratır. Bu evrende Sokrat, usta; Dan ise hayatın ne olmadığını öğrenecek olan çaylaktır.
Konuk Yazar: Besna Ağın
Savaşçı olmak için ne gerekir?
Dan Millman kendisine sadece olimpiyatlara hazırlanmaktan ve dünyanın en iyi jimnastikçisi olmaktan daha fazlası olduğunu gösteren yaşlı Sokrat’a sorar:
– “Her şeyi bu kadar iyi biliyorsan neden bir benzin istasyonunda çalışıyorsun?
– “Burası bir hizmet istasyonu. Hizmet veriyoruz. Başkalarına hizmet etmekten daha yüce bir amaç yoktur.”
Her zaman bir şeyler olur (“There is never nothing going on”). Hayatın sürekliliği içinde her zaman bir şeyler olur ve bu olaylara yüklenen anlamlar önemli değildir; oluşun kendisi başlı başına hayatın durağan olmadığını kanıtlar.
Hiç uyanmadan bir ömür geçirenler diyarında, uyanmaya çalışan nitelikli azınlığın peşindeki azınlık yeni bir evren yaratır. Bu evrende Sokrat, usta; Dan ise hayatın ne olmadığını öğrenecek olan çaylaktır.
İmkanları kısıtlı olmayan çaylak Dan, hayatı paranın az olduğu yerde öğrenmeye çalışır. Varlığı, içindeki yokluğu görmemesine engel olmaz. Kendisini var edip, hayatı paranın az olduğu yerde anlamlandırarak, kişilik kazanmanın peşine düşer. Velhasıl kişilikli olmak güç iştir; giydiği ayakkabıdan ağzına attığı lokmaya kadar düşündüren bir süreç. Dan yemek yemeyi dahi Sokrat’tan öğrenir; yemek borusunu son hızla doldurmakla yediğinin tadına varmak arasında bir fark olduğunun ayırdına varır. Sokrat’la Dan arasındaki fark tam da budur; Dan jimnastik çalışırken Sokrat her şeyle çalışır. Hayatı parçalara bölmek yerine, bütünü kendi içinde derinleştirir.
“İnsanlar içlerindeki şeylerden korkarlar ve ihtiyaçları olan şeyi bulabilecekleri tek yer de orasıdır… Bana o salonlara çıkıp sadece birkaç iyi çalışılmış numaradan fazlasını yapmak istediğini söyle. Bana zihnini ve bedenini çoğu insanın hiç kullanmaya cesaret edemediği bir şekilde kullanabilen biri olmak istediğini söylersen seni gerçek bir savaşçı olman için çalıştırırım Dan.”
Doğru kavramı muğlak, budalalık kavramı uzunca bir süredir mutlak olan Dan, Sokrat’ın verdiği eğitimlerin değerini tam anlamıyla idrak edemez. Eğitim için buluştuklarında Dan acelem var deyince, Sokrat Dan’in zihnini boşaltmak için onu alçak bir köprüden aşağı suya atar. Dan sudan çıktıktan sonra o an ne düşündüğünü sorduğunda cevap almayınca, Sokrat ona sadece şu anı düşündüğünü söyler. Çünkü bilir ki Dan o an yaşadığı deneyime kendini yüzde yüz vermiştir. Öğrencisinin ona aklını kaçırdığını söylemesini umursamaz, Sokrat yaşam boyu süren bir deneyin sonucu aklını kaçırabilme seviyesine ulaşmıştır ve yapmaya çalıştığı Dan’in de aklının dışına çıkmasıdır. “Çöpü dışarı at” der ona; “ihtiyacın olmayan her şeyi dışarı atmayı öğrenmek eğitiminin ilk parçası.”
Fakat bunu yapmak kolay olmaz. İçindeki çöpleri atıp yerini değerlerle dolduramadıkça Dan eski alışkanlıklarına geri döner. Sefa körlüğünün kişiliğini yok ettiğini anlaması için kaza yapması gerekir. Bu kaza, duygulardan izole, mekanik bir şekilde antrenman yapan Dan’in cezasıdır ve kendisini yıkıp yenilemesini sağlar. Kişinin gerçekleştirdiği en zor devrimlerden birini yapar; kendini tekrar inşa etmek.
Çünkü Dan için başlamak ve durmak yoktur, sadece yapmak vardır. Benzincide çalışmasının ve Sokrat’ı mentor seçmesinin de sebebi budur; gerçeği aramak. Dan kendi gerçeğini aramak uğruna -hiçbir şeyin aynı kalmadığının da bilincinde- sefadan vazgeçer. Teori ve pratik eğitiminin yoğunluğunu içselleştirip, birebir aldığı eğitimden Sokrat’ın söylediği üç kuralla birlikte kendisine yeni bir hayat kurar ve savaşçı olmak için gerekenleri keşfeder:
Hayatta üç kural vardır: Paradoks, mizah ve değişim.
Paradoks: Hayat bir gizemdir. Onu çözmeye çalışarak zamanını harcama.
Mizah: Mizah duygunu koru, özellikle de kendinle ilgili. Bu tüm ölçülerin ötesinde bir güçtür.
Değişim: Biliyoruz ki, hiçbir şey aynı kalmaz.
Hiçbir şey – neredeyse.
Cineritüel’e yazıları ile katkıda bulunan konuk yazarlarımızın ortak hesabıdır.
