İranlı yönetmen Yaser Talebi’nin ilk belgeseli Beloved (2018), İran’ın Elburz Dağları’nda inekleriyle birlikte yaşayan seksen yaşındaki Firuze’nin inanç, mütevazılık ve aşkla yoğrulmuş hayatını anlatıyor. On bir çocuğuna rağmen kışın köyde, yazın dağlarda tek başına zorlu bir hayat süren Firuze, yaşama sebebini ineklerine bağlıyor. Çocukken babasını kaybettikten sonra evin baba figürü olarak çalışmaya başlayan, henüz on dört yaşındayken otuz yaşındaki Aziz’le evlendirilerek on bir çocuk sahibi olan Firuze için bu hayat, ona bahşedilen ve durmaksızın yürümesi gereken bir yol gibi.
Ekoeleştirel yaklaşım kapsamında sık duyduğumuz “doğayla uyumlu içinde yaşayan insan” söyleminin en yalın örneği olan bu mücadeleci kadın, yaratılış amacının çalışmak, ineklerine bakmak, dağlarda, ağaçların tepesinde canhıraş çabalamak olduğunu düşünüyor. Aslında doğa ve inekleri için yaptığı tüm fedakârlıklar, her bahar çiçeklerle donanmış yeni, taze bir yaşam olarak kendisine geri dönüyor; bu yüzden Firuze, kışın doğduğu için yine kışın öleceğini, çemberi tamamlaması gerektiğini düşünüyor. Doğanın döngüsü ve o döngüye göre şekillendirdiği içsel zaman, Firuze’nin de kendi gerçekliğini oluşturuyor.
Ancak beşinci çocuğunda erkek çocuk sahibi olan Firuze, geleneksel düzendeki kurtuluşu olduğunu düşündüğü oğlunun adını “kurtuluş” anlamına gelen Nejat koyuyor. Nitekim erkek çocuk sahibi olmak kocası Aziz için bir erkeklik meselesine dönüşürken, Firuze için “kadının kurtuluşu” anlamına gelen acı bir gerçeğe tekabül ediyor. Doğayla iç içe sürdürdüğü ve doğa devindikçe, mevsimler geçtikçe devinen hayatı, yaşamak adına güçlü mesajlar barındırıyor. Kocasını kaybeden, on bir çocuğu kendi hayat dertleriyle ayrı yerlere dağılan yaşlı kadın, varlığını ineklerine adayarak, yeri geldiğinde ineklerinin cami olduğunu söyleyerek kendi hakikatini onların gözlerinde buluyor. İran’daki geleneksel köy yaşantısını, gelenekleri ve geçim kaynaklarını anlamak adına bir belge de olan Beloved, sunduğu doğa manzaralarıyla akla Karadeniz’deki konargöçer hayatı, köy ve yayla kültürünü getiriyor. Firuze ile çekim süresince yaşayan Talebi, karakteri derinleştirmek gibi yerli belgesel sinemamızda karşılaştığımız en büyük problemlerden birisini de bu yakın tanıklıkla aşıyor; Firuze’nin hayatındaki dönüm noktalarını somut gerçekler olmaktan çıkarıp içsel anlamlarını etkili nüanslarla inşa etmeyi başarıyor. Bu nedenlerle Beloved, güçlü ve duyguyu izleyicisine sonuna kadar yansıtan anlatım dilini yalnızca karakterinin çarpıcı hayat hikayesiyle, manzara görüntüleriyle yakalamıyor.
Doğayı da belgeselin ana karakterlerinden biri olarak kurgulayan yönetmen, hem Firuze’nin türkü ve ağıtlarını hem hayvanların çıkardığı sesleri hem de doğadaki sesleri birlikte kullanarak Firuze’nin dilinden ancak doğanın anladığı yönündeki mesajını pekiştiriyor.
1994 yılında İstanbul’da doğdu. Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sinema Bölümü’nde lisansını tamamladıktan sonra İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde yeni medya ve çocuk alanında yüksek lisansına devam etti. Fil’m Hafızası, Sinema Terspektif, Berfin Bahar, Hayal Perdesi gibi farklı basılı ve online mecralarda sinema üzerine yazıları yayınlandı. art-his.com’da sanat üzerine üretim yaparken, Mayıs 2019’dan bu yana Arter’in Öğrenme Programı’nı oluşturan ekiple birlikte çalışıyor.
